Kripto Yasa Tasarısı: Türkiye’nin Dijital Varlık Düzenlemesi Rehberi

Türkiye’de kripto varlık piyasası, beklenen düzenleme olan kripto yasa tasarısı ile yeni bir döneme giriyor. Bu kapsamlı rehberde tasarının detaylarını, yatırımcıları ve borsaları nasıl etkileyeceğini, vergi düzenlemelerini ve sık sorulan soruları analiz ediyoruz.

Kripto Yasa Tasarısı Nedir?

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) işbirliğiyle hazırlanan kripto yasa tasarısı, dijital varlık piyasasını yasal çerçeveye kavuşturmayı amaçlıyor. 2023’te meclis gündemine giren tasarı şu temel bileşenleri içeriyor:

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları için lisans zorunluluğu
Yatırımcı koruma mekanizmaları ve risk uyarıları
Kara para aklama ve terör finansmanına karşı önlemler
Vergilendirme ve denetim esaslarının belirlenmesi

Tasarının Temel Amaçları ve Kapsamı

Yasa tasarısı üç ana hedef üzerine inşa ediliyor:

Piyasa İstikrarı: Volatil kripto piyasasında sistematik riskleri azaltmak
Tüketici Koruma: Dolandırıcılık ve teknik risklere karşı yatırımcıları güvence altına almak
Yasal Belirlilik: Vergilendirme, mülkiyet hakları ve anlaşmazlık çözümünde net kurallar oluşturmak

Tasarı Bitcoin, Ethereum gibi kripto paraları, NFT’leri ve stabilcoinleri kapsarken, merkez bankası dijital para birimi (CBDC) projesi farklı düzenlemeye tabi olacak.

Kripto Borsaları İçin Yeni Kurallar

Yerel ve uluslararası kripto borsaları için getirilen başlıca yükümlülükler:

SPK’dan lisans alma zorunluluğu
Müşteri varlıklarının ayrı hesaplarda saklanması
Minimum 100 milyon TL öz sermaye şartı
Yıllık bağımsız denetim raporlaması
KYC (Müşterini Tanı) ve AML (Kara Para Aklamayı Önleme) prosedürleri

Yatırımcılar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bireysel yatırımcıların uyması gereken kurallar:

Lisanssız platformlarda işlem yasağı
10.000 TL altındaki işlemlerde basit kimlik doğrulama
Yıllık 100.000 TL üzeri işlemlerde gelir belgesi ibrazı
Risk bildirimlerinin zorunlu okunması

Uzmanlar, yeni düzenlemelerle ‘balina’ olarak adlandırılan büyük hacimli yatırımcı hareketlerinin piyasayı manipüle etmesinin önüne geçilmesini hedeflediğini vurguluyor.

Vergi ve Denetim Mekanizmaları

Tasarının en çok merak edilen boyutu vergilendirme:

Kripto kazançları için %0-30 arası artan oranlı gelir vergisi
Yıllık 15.000 TL altı kazançlarda vergi muafiyeti
Haftalık işlem raporlaması zorunluluğu
Borsaların Hazine ile anlık veri paylaşımı

Denetimlerde Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) aktif rol alacak. Şüpheli işlemlerde varlık dondurma yetkisi öngörülüyor.

Kripto Madenciliği Düzenlemeleri

Elektrik tüketimi nedeniyle gündemde olan madencilik için önerilen kurallar:

Lisanslı elektrik üreticileriyle anlaşma zorunluluğu
Enerji Bakanlığı’ndan özel izin belgesi
Yerli üretim teşviki için vergi indirimleri
Çevresel etki raporu sunma şartı

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Kripto yasa tasarısı ne zaman yürürlüğe girecek?

2024’ün ilk çeyreğinde TBMM’de onaylanması bekleniyor. Geçiş süreci olarak 6 aylık uyum dönemi öngörülüyor.

Yurtdışı borsalardan alım yasaklanacak mı?

Lisans almamış yabancı borsalara erişim engellenmesi tasarıda yer alıyor. SPK onaylı platformlar listesi yayınlanacak.

Kripto kazançları nasıl vergilendirilecek?

Yıllık 15.000 TL’yi aşan karlar gelir vergisine tabi olacak. Zararlar ise sonraki yıllara devredilebilecek.

NFT’ler bu yasaya dahil mi?

Evet, dijital koleksiyonlar ve sanat eserleri de kripto varlık tanımı kapsamında düzenlemelere tabi tutulacak.

Mevcut cüzdanlarımı bildirmem gerekecek mi?

10.000 TL üzeri bakiye bulunan cüzdanların borsalar aracılığıyla vergi dairesine bildirilmesi zorunlu olacak.

Kripto yasa tasarısı, Türkiye’nin dijital varlık ekosisteminde şeffaflık ve güven inşa etmeyi hedefliyor. Uzmanlar, düzenlemelerin piyasayı olgunlaştırarak kurumsal yatırımcıların katılımını artıracağı görüşünde. Yatırımcıların lisanslı platformları tercih etmesi ve vergi yükümlülüklerini takip etmesi kritik önem taşıyor.